Inhoud
Verzoek om handhaving tegen illegaal eendenslachthuis Tomassen Duck-To
Op 12 februari vernietigde de rechtbank de natuurvergunning van eendenslachter Tomassen Duck-To. Sindsdien opereert het bedrijf illegaal. Op 8 maart vroegen Animal Rights en Mobilisation for the Environment de provincie Gelderland om handhavend op te treden tegen het bedrijf. Het slachthuis moet worden stilgelegd.
Lees ook: RAAKT EENDENSLACHTER TOMASSEN HAAR NATUURVERGUNNING KWIJT?
Vernietiging van de natuurvergunning
12 februari 2025 heeft de Rechtbank Midden-Nederland het verzoek van Tomassen Duck-To om de zaken omtrent haar natuurvergunning aan te houden, afgewezen. De eendenslachter vroeg hierom, omdat na de recente rechtspraak over intern salderen (Rendac/Amercentrale) nieuw onderzoek nodig zou zijn om te beoordelen of intern salderen nog tot de mogelijkheden behoort.
De rechtbank wees het verzoek onmiddellijk na afloop van de zitting af, omdat “zij de voortgang van de procedure (redelijke termijn) moet bewaken en rekening moet houden met alle betrokken belangen, …”
“De rechtbank vindt het belang om de natuurvergunning niet te verliezen niet zwaar genoeg wegen om te prevaleren boven de andere belangen.”
De rechtbank oordeelt dat de beoordeling die aan deze natuurvergunning ten grondslag ligt alleen al vanwege de eisen die uit de Rendac-uitspraak volgen niet in stand kan blijven. De rechtbank vernietigde daarom de natuurvergunning.
Veluwe
Vanaf dat moment opereert het bedrijf illegaal. Door Tomassen worden activiteiten verricht die de kwaliteit van de natuurlijke habitats en de habitats van soorten in nabijgelegen Natura 2000 gebieden kunnen verslechteren of een significant verstorend effect kunnen hebben op de soorten waarvoor Natura 2000-gebieden zijn aangewezen. Het gaat hierbij met name om de uitstoot van stikstof.
Tomassen exploiteert een eendenslachterij op een afstand van ongeveer 1,4 kilometer van het Natura 2000-gebied ‘Veluwe’, waar zich zeer stikstofgevoelige natuur bevindt welke natuurwaarden reeds worden belast met een stikstofdepositie die ruim boven de kritische depositie waarde ligt.
Stikstofdepositie wordt als groot knelpunt genoemd in de natuurdoelanalyse van de Veluwe.
Uit onderzoek door de Ecologische Autoriteit blijkt dat zelfs nog een groter probleem te zijn dan waar de provincie in voornoemde natuurdoelanalyse van is uitgegaan.
De Veluwe is bovendien ook opgenomen op de zogenaamde ‘urgente lijst’, waarover de rechtbank Den Haag in de zaak van Greenpeace tegen de Nederlandse Staat als volgt oordeelde:
“De rechtbank concludeert dan ook dat – in ieder geval ten aanzien van de habitats op de Urgente Lijst – stikstofreductie een noodzakelijke voorwaarde is voor het tegengaan van verdere verslechtering en voor het herstellen van de reeds opgetreden verslechtering sinds de referentiedata.”
“Het nalaten aan een noodzakelijke voorwaarde voor herstel te voldoen is in strijd met het verslechteringsverbod”.
Handhavingsverzoek
Voor deze activiteiten is een vergunning (artikel 5.1, eerste lid sub e van de Omgevingswet) vereist. Tomassen beschikt niet over een dergelijke vergunning, waardoor er sprake is van een illegale situatie.
Op 8 maart verzochten Animal Rights en Mobilisation for the Environment het college van Gedeputeerde Staten van de provincie Gelderland dan ook om handhavend op te treden tegen deze overtreding.
Geschiedenis
Reeds in 2019 hebben Mobilisation for the Environment en Animal Rights een handhavingsverzoek bij het college ingediend wegens het handelen zonder benodigde natuurvergunning in het kader van de toenmalige Wet natuurbescherming.
Op 31 maart 2022 werd het beroep van Mobilisation for the Environment tegen de afwijzing van het handhavingsverzoek door de rechtbank gegrond verklaard.
Na deze uitspraak is het college echter overgegaan tot definitieve vergunningverlening, ter legalisatie van de bedrijfsvoering door Tomassen.
Ook het beroep hiertegen (van MOB en Stichting Doeh) is gegrond verklaard op 12 februari jl. en de bestreden natuurvergunning derhalve vernietigd, overigens nadat ook door het college zelf al het voornemen was uitgesproken deze natuurvergunning weer in te trekken, omdat deze was verleend op basis van verkeerde gegevens.
Illegaliteit
Hiermee is dus wederom / nog steeds sprake van een illegale bedrijfsvoering met stikstofdepositie op daarvoor zeer gevoelige en overbelaste natuur als gevolg. Volgens Animal Rights en Mobilisation for the Environment is het van groot belang dat het college (eindelijk) daadkrachtig tegen het bedrijf optreedt, om daarmee ook te voorkomen om over nog eens 5 jaar niet wéér op hetzelfde punt te belanden. Dat is niet alleen belangrijk in het kader van de rechtszekerheid en het algemeen belang dat met handhaving wordt gediend, maar ook voor het betrokken natuurbelang.
Handhaving
Gelet op het algemeen belang dat gediend is met handhaving, zal in geval van overtreding van een wettelijk voorschrift het bestuursorgaan dat bevoegd is om met bestuursdwang of een last onder dwangsom op te treden, in de regel van deze bevoegdheid gebruik moeten maken.
Slechts onder bijzondere omstandigheden mag hiervan worden afgeweken. Dit kan zich voordoen indien concreet zicht op legalisatie bestaat, maar daarvan is hier geen sprake, of als handhavend optreden onevenredig is in verhouding tot de daarmee te dienen belangen.
Daarvan is evenmin sprake. Sterker nog, na de recente uitspraken van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State op 18 december 2024 over Rendac en de Amercentrale, als ook na de recente ‘Ontwerp weigering omgevingsvergunning en ontwerp weigering verklaring van geen bedenkingen’ van de gemeente Ermelo, achten de organisaties de kansen nagenoeg nihil dat de huidige bedrijfsvoering van Tomassen kan blijven voortbestaan.
Slotsom
Het bedrijf is in werking in strijd met de bepalingen van de Omgevingswet, want opereert zonder de benodigde omgevingsvergunning voor een ‘Natura 2000-activiteit’.
Gelet op de beginselplicht tot handhaving, alsmede de belangen van rechtszekerheid en het natuurbelang die met handhaving worden gediend, verzoeken Animal Rights en Mobilisation for the Environment het college van Gedeputeerde Staten van de provincie Gelderland handhavend op te treden tegen deze overtreding en een einde te maken aan deze illegale situatie.
Update
Het handhavingsverzoek van Animal Rights en Mobilisation bij de provincie Gelderland met betrekking tot eendenslachter Tomassen Duck-To voor het in bedrijf hebben van een slachthuis zonder natuurvergunning dateert van 8 maart 2025. De overheid heeft de plicht om een handhavingsverzoek binnen een redelijke termijn te behandelen. Een redelijke termijn is in de regel 8 weken. De provincie heeft de termijn niet verlengd. Op 29 mei stelden de organisaties de provincie in gebreke vanwege het overschrijden van de wettelijke termijn voor het nemen van een besluit en verzoekt hen binnen twee weken na ontvangst van de brief alsnog een besluit te nemen.
Ook aan de ingebrekestelling is geen gehoor gegeven. Op 26 juni 2025 hebben Animal Rights en Mobilisation beroep ingesteld wegens niet tijdig beslissen. Dat houdt in dat de rechtbank Gelderland gevraagd is om in een uitspraak de provincie op te dragen om binnen 2 weken alsnog een besluit bekend te maken en te bepalen dat een dwangsom van 100 euro per dag wordt verbeurd, met een maximum van 15.000 euro, wanneer aan die opdracht niet tijdig gehoor wordt gegeven.
Op 27 augustus 2025 acht de Rechtbank Gelderland het beroep van Animal Rights en Mobilisation tegen het niet tijdig beslissen door de provincie Gelderland op het verzoek van 8 maart 2025 om handhavend op te treden tegen de eendenslachterij van het bedrijf Tomassen Diick-To B.V. in Ermelo voor het in bedrijf zijn zonder natuurvergunning gegrond.
De rechtbank draagt Gelderland op binnen twee weken na de dag van verzending van deze uitspraak alsnog een besluit op het handhavingsverzoek bekend te maken en bepaalt dat Gelderland aan een dwangsom van € 100 moet betalen voor elke dag waarmee het de termijn overschrijdt met een maximum van € 15.000. Verder moet Gelderland het griffierecht en proceskosten vergoeden.
Tijdens de beeldvormende tafel van woensdagavond 10 september 2025 in de raadzaal van het gemeentehuis van Ermelo werd verteld, dat de laatste stand is dat er een vooraankondiging ligt van de provincie van 4 september om een last onder dwangsom op te leggen aan het bedrijf, omdat ze opereert zonder natuurvergunning en daar is een zienswijze mogelijkheid op geboden. Dat zou de meest actuele stand zijn.
Zie de video in INSPRAAK IN ERMELO OVER NADEREND EINDE EENDENSLACHTHUIS
Tijdens een oordeelsvormende vergadering van 17 september bij de provincie zegt gedeputeerde Ans Mol naar aanleiding van een motie van de Partij voor de Dieren over het gedogen van illegaliteit in de eendensector: "Het feit dat ik hier niet over individuele bedrijven ga praten, wil niet zeggen dat wij geen stappen zetten als het niet aan de eisen voldoet. En volgens mij hebben wij ook al openbaar gemaakt dat wij ook hier zeggen dat we niet zien, dat er een natuurvergunning verleend kan worden, dus dat we handhavend aan het optreden zijn."
Zie Stop de eendenhouderij
Update 2
Animal Rights heeft officieel nog niets gehoord over een besluit op het handhavingsverzoek van 8 maart 2025 dat ze samen met Mobilisation indiende tegen het illegaal in bedrijf zijn van eendenslachter Tomassen Duck-To BV. Wel werd het voornemen tot handhaven al aangekondigd tijdens vergaderingen in het Ermelose raadhuis en Gelderse provinciehuis.
Op 30 september staat er tussen de stukken bestemd voor een vergadering in Ermelo, ineens, het aan Tomassen gerichte ‘voornemen opleggen last onder dwangsom’.
Tomassen dient haar activiteiten in overeenstemming te brengen met de referentiesituatie van de Hinderwetvergunning uit 1992. Zo niet dan verbeurt ze vanaf 1 januari 2026 een dwangsom van €10.000,- per dag met een maximum van €200.000,- als de overtreding voortduurt.
Met de uitspraak van de rechtbank op 12 februari 2025 is de natuurvergunning van Tomassen van 13 mei 2022 vernietigd. De provincie had al het voornemen deze natuurvergunning in te trekken vanwege een gewijzigd inzicht in de referentiesituatie. De uitspraak van de rechtbank maakte dat een definitief besluit niet meer nodig was.
Uit een controle op 5 augustus 2025 naar aanleiding van het handhavingsverzoek van Animal Rights en Mobilisation van 8 maart, bleek dat de eendenslachterij gewijzigd is ten opzichte van de referentiesituatie zoals bepaald door de Hinderwetvergunning uit 1992. Daardoor zijn significante effecten op het nabij gelegen Natura 2000-gebied ‘de Veluwe’ niet uit te sluiten.
Tomassen heeft aangegeven dat er een aanvraag in voorbereiding is voor een Omgevingsvergunning, maar tot op heden heeft de provincie daar nog geen gegevens voor ontvangen en is er dus ook geen zicht op legalisatie.
Door betaling van een dwangsom wordt de overtreding niet opgeheven. Als de overtreding na het bereiken van het maximum dwangsombedrag niet is beëindigd, kan er een nieuwe last worden opgelegd met hogere dwangsombedragen of een andere bestuursrechtelijke sanctie volgen.
Dit voornemen is gedateerd op 4 september. Tomassen kon binnen twee weken een zienswijze indienen en zal dat ongetwijfeld gedaan hebben.
De Hinderwetvergunning gaat onder andere uit van 75.000 liter brandstofverbruik per jaar en een stoomketel met een capaciteit van 800 kg stoom per uur (7034 kW). Tomassen zit daar nu ver boven. De vergunning uit 1992 gaat verder uit van 4 af- en aanvoerbewegingen van vrachtwagens per dag en een heftruck op LPG die 5% van de tijd in bedrijf is. Er rijden dagelijks echter veel meer vrachtwagens van en naar het bedrijf.
Ten opzichte van de referentievergunning uit 1992 zijn er diverse feitelijke wijzigingen doorgevoerd, zoals bijvoorbeeld de chemische luchtwasser en de uitbreiding van de werktijden. Dit betreffen vergunningplichtige wijzigingen.
Van bijzondere omstandigheden om van handhaving af te zien is volgens de provincie niet gebleken. Er is geen sprake van een (vergunbare) aanvraag om alsnog een natuurvergunning te verkrijgen, zodat geen sprake is van concreet zicht op legalisatie. Evenmin is gebleken dat handhaving voor het overige onevenredig is in verhouding tot de daarmee te dienen doelen. Bij dat laatste gaat het met name om het natuurbelang van Natura 2000-gebied ‘de Veluwe’.
Update 3
Op 14 oktober 2025 laat de provincie Gelderland weten:
"Op 4 september 2025 hebben wij ons voornemen voor het opleggen van een last onder dwangsom kenbaar gemaakt aan Tomassen Duck-To B.V.. In ons voornemen hebben wij het bedrijf twee weken de tijd gegeven om eventuele zienswijzen kenbaar te maken. Voor die termijn hebben zij verlenging gevraagd tot en met 21 oktober 2025. Na ontvangst van de zienswijze zullen wij over gaan tot definitieve besluitvorming."
